Próba zakwalifikowania tej książki do jednej z kategorii gatunkowych czy tematycznych – literatura kobieca, romans, opowiadania o miłości – prowadziłaby do zbyt powierzchownych wniosków. Co można zatem powiedzieć o nowej książce Janusza Wiśniewskiego?
Z pewnością lubi zapraszać swoich czytelników do podjęcia literackiej gry. W poprzednim zbiorze opowiadań (Kulminacje, Wyd. Wielka Litera, 2015) wszedł w dialog z przedstawicielkami polskiej literatury współczesnej. Efektem było osiem opowiadań autora S@motności w sieci oraz osiem odpowiedzi, ukazujących świat relacji damsko-męskich w oczach mężczyzny i kobiet. Tym razem dostajemy do ręki Eksplozje, gdzie literacki wielogłos tworzą sami mężczyźni.
Szesnaście opowiadań, dziewięciu pisarzy – jedna wyjątkowa ksiażka
Szesnaście opowiadań przygotowanych przez dziewięciu pisarzy zabiera czytelnika w złożony świat ludzkich uczuć, trudnych decyzji, rewizji i wspomnień. To dlatego nie jest tak łatwo określić tę książkę – zarówno Wiśniewski, jak i pozostali twórcy, dotykają znacznie szerszego zakresu zjawisk, niż miłość, pisząc także o stracie, zdradzie, bólu, ale i o nadziei czy odzyskiwaniu wiary w lepsze jutro. Tomasz Jastrun, Daniel Odija, A.J. Gabryel, Alek Rogoziński, Igor Brejdygant, Jacek Melchior, Paweł Paliński, Ahsan Ridha Hassan w twórczy sposób rozwijają, pogłębiają lub odwracają wątki, które poruszyły ich w opowiadaniach Wiśniewskiego. W ten sposób w czasie lektury pierwszego opowiadania, jeszcze zanurzeni w świecie wykreowanym przez jednego pisarza, już zastanawiamy się, który z bohaterów będzie narratorem literackiej odpowiedzi, który wątek zostanie wyeksponowany w drugim utworze.
Każde z opowiadań przygotowanych jako odpowiedź na prozę Wiśniewskiego jest zarazem jego interpretacją – lub reinterpretacją. Pozwala spojrzeć na przedstawione wydarzenia z nowej perspektywy, w odmiennym świetle, przez pryzmat innych uczuć, okoliczności i wydarzeń. Czasem poznajemy dalszy ciąg losów bohaterów, czasem dowiadujemy się, jakie wydarzenia na nich wpłynęły.
Interpretacja i reinterpretacja
Charakterystyczny styl Janusza Wiśniewskiego sprawia, że kolejne jego opowiadania, choć podejmują różne wątki, tworzą spójną całość. Jego bohaterowie są różni – to kobiety i mężczyźni szukający swojego miejsca we własnym życiu. Próbują oni dookreślić siebie w relacjach z drugim człowiek – i rzeczywiście można odnieść wrażenie, ze ich życie nabiera sensu i barw dopiero wtedy, gdy jest z kimś dzielone.
Do każdego z opowiadań dopasowana jest literacka odpowiedź – młodsi autorzy często zaskakują, rozwijając wątki niekiedy poboczne, ukazują różne oblicza miłości czy zupełnie niespodziewanie odwracając perspektywę, pokazując czytelnikowi swoistą „podszewkę wydarzeń”. Dzięki temu można interpretować pierwsze opowiadanie przez pryzmat drugiego. Każdą parę opowieści można odczytywać jako dwa osobne utwory, które łączą bohaterowie lub okoliczności, albo też potraktować je jako całość, ukazującą w pełnym świetle skomplikowane relacje.
Czy jest to dobra książka na zbliżające się Święto Zakochanych? Jeśli szukacie ckliwych i przewidywalnych opowiastek, bazujących na utartych, łatwych schematach, Eksplozje Was rozczarują. Z pewnością jest to natomiast doskonała propozycja dla tych, którzy lubią być zaskakiwani, cenią sobie literacką grę oraz szukają nowych sposobów mówienia i miłości, stracie i o samym życiu.
Tytuł: Eksplozje
Autorzy: Janusz L. Wiśniewski oraz Tomasz Jastrun, Daniel Odija, A.J. Gabryel, Alek Rogoziński, Igor Brejdygant, Jacek Melchior, Paweł Paliński, Ahsan Ridha Hassan
Wydawnictwo Wielka Litera, [cop.] 2016
Oprawa: miękka
Liczba stron: 349